Web siteleri ve uygulamalar büyüdükçe, sistem performansını sürekli izlemek kaçınılmaz hale geliyor. Bir CPU aşırı yüklenmesi, bellek sızıntısı veya disk kullanımındaki ani artış; kullanıcı deneyimini doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle gerçek zamanlı izleme araçları, modern altyapı yönetiminin en kritik parçalarından biridir.
Bu yazıda, Prometheus ve Grafana kullanarak nasıl güçlü bir izleme altyapısı oluşturabileceğinizi teknik yönleriyle ele alıyoruz.
1. Prometheus Nedir?
Prometheus, time-series (zaman serisi) veritabanı üzerine kurulu açık kaynaklı bir izleme ve alarm sistemidir.
Google’ın Borgmon sisteminden esinlenerek geliştirilen Prometheus, verileri belirli aralıklarla “pull” (çekme) yöntemiyle toplar.
Temel Özellikleri:
-
Push değil Pull mimarisi: Prometheus, hedef sistemlerden metrikleri belirli aralıklarla çeker.
-
PromQL: Kendi sorgulama dili ile metrik verilerini analiz etmeye olanak tanır.
-
Alertmanager entegrasyonu: Belirlenen eşik değerlerine göre uyarılar oluşturabilir (ör. CPU > %90).
-
Zaman serisi depolama: Metrikler timestamp (zaman etiketi) ile saklanır.
2. Grafana ile Görselleştirme
Grafana, Prometheus’tan gelen verileri görsel olarak analiz etmenizi sağlayan açık kaynaklı bir dashboard (gösterge paneli) aracıdır.
Neden Grafana?
-
Dinamik grafik paneller: CPU, bellek, disk I/O, ağ trafiği gibi metrikleri canlı olarak izleyebilirsiniz.
-
Alarm yönetimi: Belirli eşik değerlerinde e-posta, Discord, Slack veya webhook ile bildirim gönderebilir.
-
Prometheus, InfluxDB, Loki gibi çoklu veri kaynağı desteği.
3. Kurulum Mimarisi
Basit bir Prometheus-Grafana mimarisi genellikle şu şekildedir:
[Node Exporter] → [Prometheus] → [Grafana]
-
Node Exporter: Linux sistemlerden CPU, RAM, disk, network gibi metrikleri toplayan küçük bir ajan.
-
Prometheus: Bu verileri belirli aralıklarla çeker ve saklar.
-
Grafana: Prometheus’un API’sine bağlanarak görselleştirme sağlar.
Örnek Prometheus yapılandırması (prometheus.yml):
scrape_configs: - job_name: 'node_exporter' static_configs: - targets: ['localhost:9100']
Grafana’da veri kaynağı ekleme:
-
Settings → Data Sources → Add Data Source
-
Prometheus’u seçin
-
URL:
http://localhost:9090 -
“Save & Test” butonuna tıklayın
4. Alarm ve Bildirim Entegrasyonları
Prometheus’un Alertmanager bileşeni ile e-posta, Telegram veya Slack üzerinden bildirim alabilirsiniz.
Örnek bir alarm kuralı:
groups: - name: cpu-alerts rules: - alert: HighCPUUsage expr: avg(rate(node_cpu_seconds_total{mode="user"}[2m])) > 0.9 for: 1m labels: severity: critical annotations: summary: "CPU Kullanımı %90'ın Üzerinde!"
5. Performans Optimizasyonu
Prometheus’un zaman serisi veritabanı oldukça hızlı olsa da, büyük ölçekli ortamlarda şu optimizasyonlar önerilir:
-
remote_writeile verileri harici veri tabanına (ör. Thanos) aktarma -
Disk I/O’yu azaltmak için SSD kullanımı
-
retentionsüresini sınırlayarak gereksiz veri birikimini önleme
Sonuç
Prometheus ve Grafana birlikte kullanıldığında, altyapınızın kalbini görebilmenizi sağlayan güçlü bir gözlem platformu oluşturur.
Bu sistemle birlikte:
✅ Gerçek zamanlı sistem durumu takibi,
✅ Otomatik uyarılar,
✅ Anlamlı görselleştirmeler,
✅ Ölçeklenebilir izleme mimarisi elde edebilirsiniz.
Gelişmiş DevOps kültürünün en güçlü yapı taşlarından biri olan bu kombinasyon, her ölçekten sistem yöneticisi için vazgeçilmez bir çözümdür.
