Web sitenizin yükleme süreleri, ziyaretçi deneyimi ve SEO açısından kritik öneme sahiptir. WordPress kullanan birçok site, Apache + mod_php veya benzeri yapılandırmalarla çalışır. Ancak Nginx + PHP-FPM + LiteSpeed Cache kombinasyonu, özellikle trafik zamanlarında ciddi performans avantajı sağlayabilir. Bu rehberde, bu bileşenleri birlikte nasıl kurabileceğini ve en iyi şekilde optimize edebileceğini adım adım inceleyeceğiz.
1. Nginx + PHP-FPM Altyapısının Hazırlanması
1.1 Sunucu Gereksinimleri
-
Linux dağıtımı (Ubuntu, Debian, CentOS vb.)
-
Root / sudo erişimi
-
PHP 7.4+ (tercihen 8.x)
-
MySQL / MariaDB
-
Nginx kurulumu
1.2 Nginx ve PHP-FPM Kurulumu
sudo apt update sudo apt install nginx php-fpm php-mysql php-curl php-xml php-gd
/etc/php/8.x/fpm/php.ini dosyasında memory_limit, max_execution_time, upload_max_filesize değerlerini sitenin ihtiyacına göre ayarla.
PHP-FPM’nin havuz yapılandırmasında (örneğin /etc/php/8.x/fpm/pool.d/www.conf) pm = dynamic ya da ondemand ayarı ile işlem sayısı kontrolü yap.
1.3 Nginx Site Konfigürasyonu
WordPress için server bloğu tipik olarak şöyle olabilir:
server { listen 80; server_name example.com www.example.com; root /var/www/wordpress; index index.php; location / { try_files $uri $uri/ /index.php?$args; } location ~ \.php$ { include fastcgi_params; fastcgi_pass unix:/run/php/php8.x-fpm.sock; fastcgi_index index.php; fastcgi_param SCRIPT_FILENAME $document_root$fastcgi_script_name; } location ~* \.(css|js|jpg|jpeg|png|gif|svg|ico)$ { expires max; add_header Cache-Control "public"; } }
Bu yapı, statik dosyaları uzun süre önbellekleyecek ve PHP isteklerini PHP-FPM’e yönlendirecektir.
2. LiteSpeed Cache (LSCache) Nedir? Neden Kullanmalı?
LiteSpeed Cache, özellikle LSOL (LiteSpeed OpenLiteSpeed / LiteSpeed Enterprise) web sunucuları için geliştirilmiş güçlü bir önbellekleme ve sayfa hızlandırma eklentisidir.
Ancak dikkat: klasik Nginx kurulumu altında bazı işlevler kısıtlı olabilir. Fakat LiteSpeed Cache’in WordPress eklentisi (LiteSpeed Cache for WordPress) Nginx + PHP-FPM ortamında da statik önbellekleme, objecache, minify / combine gibi özellikleri sunar.
Avantajları:
-
Sayfa önbellekleme (page cache)
-
Objecache, opcode cache entegrasyonu
-
CSS/JS minimizasyonu ve birleştirme
-
Görseller için lazy load
-
CDN entegrasyonu
-
Crawler (önbellek tarayıcı)
3. WordPress’e LiteSpeed Cache Kurulumu ve Yapılandırması
3.1 Eklentiyi Yükleme
WordPress kontrol panelinden Eklentiler → Yeni Ekle menüsünden LiteSpeed Cache eklentisini ara ve etkinleştir.
3.2 Genel Ayarlar
-
Cache → Açık
-
Object Cache → Açık (Redis / Memcached varsa kullan)
-
Browser Cache TTL → 1 hafta gibi uygun bir değer
-
Purge (Temizleme) ayarlarında “Sayfa Güncelleme, Yayın Yayınlama, Yorum Ekleme” gibi olaylara otomatik temizlik ekle
3.3 Optimizasyon Ayarları
-
CSS / JS birleşik hale getirme, küçültme
-
HTML sıkıştırma
-
Lazy Load (tembel yükleme)
-
Görsel optimizasyon (WebP dönüşümleri, resize)
-
CDNs ile entegrasyon (varsa)
3.4 Gelişmiş Ayar: Cron Tabanlı Önbellek Tarayıcı (Crawler)
Önbellekten silinmiş sayfaların yeniden önbelleklenmesi için yönlendirme crawler’ı aktif et. Sunucunun kaynak kullanımını gözlemle ve limitler koy.
4. İlgili Sorunlar ve Çözüm Önerileri
| Sorun | Olası Sebep | Çözüm |
|---|---|---|
| Önbellek devre dışı çalışıyor | Nginx yapılandırmasında cache headerları geçmiyor | add_header direktiflerini kontrol et |
| CSS/JS birleşiminden dolayı bozulma | Eklenti ile tema arasındaki çakışma | Belirli dosyaları, combine dışı bırak (exclude) |
| Yüksek CPU kullanımı | Crawler’ın agresif tarama hızı | Cron aralıklarını gevşet ve throttling kullan |
5. Performans Testleri ve Analiz
-
GTmetrix ve PageSpeed Insights ile ilk kurulumdaki hızı ölç
-
Değişiklik sonrası yeniden test et: TTFB (Time to First Byte), Lighthouse skorları, toplam yükleme süresi
-
CPU / RAM / süreç sayısını sunucu üzerinden
top,htop,vmstatgibi araçlarla izle
6. Özet & Sonuç
WordPress + Nginx + PHP-FPM altyapısına sahip bir sunucuda, LiteSpeed Cache eklentisini dikkatli yapılandırarak önemli ölçüde performans kazanımı yakalayabilirsin. Sunucu yapılandırmalarını doğru yapmak, optimizasyon ayarlarını düzenlemek ve testlerle ilerlemek kritik. Bu kombinasyon, özellikle trafik yoğunluğu yüksek sitelerde sayfa yükleme süresini düşürür, kaynak kullanımını dengeler ve kullanıcı deneyimini iyileştirir.